Sớm nay, một buổi sớm Hà Nội mùa thu tháng tám, tôi bước đi trên đường và tình cờ thay không phải lá vàng rơi hay đám mây bàng bạc mà là sắc đỏ của phượng vĩ cuối mùa chạm vào con tim. Tôi nghĩ tới ngày tựu trường…
Trường THCS Thăng Long của tôi cũng có những cây phượng, nhưng tôi chưa bao giờ thực sự nghĩ về nó, bởi lớp của tôi không phải nơi có vị trí lí tưởng để có thể nhìn thấy những bông hoa đỏ ấy mỗi lúc thả hồn qua khung cửa sổ. Chẳng phải ngẫu nhiêu mà phượng vĩ được ví là hoa của tuổi học trò. Bên cạnh những tháng ngày tươi sáng làm nên màu rực đỏ từ đóa hoa đuôi chim thần, phượng vĩ còn mang vị chua của tiếc nuối và chia ly, rời xa mái trường gắn bó. Nhưng trước khi lo ngại về điều đó, tôi bỗng nhận ra giờ đây bản thân mình đã trở thành một trong những đàn anh, đàn chị lớn nhất trường mất rồi. Mọi khi, cứ mỗi lần nhìn vào đóa phượng đỏ, tôi lại nghĩ về ngày mình trở lại mái trường, nhưng năm nay thì lại khác, bất giác tôi lại nghĩ tới các em - những cô, cậu bé “2k9” chuẩn bị bước vào chung một ngôi trường với chúng tôi.
Tôi tự hỏi giờ đây các em đang cảm thấy thế nào. Bốn năm cấp 2 sẽ trôi qua thật nhanh, hơn cả những gì tôi và các em có thể tưởng tượng. Tôi hi vọng lần đầu tiên bước chân vào trường THCS Thăng Long của tôi và của các em sẽ có phần giống nhau. Tôi không nhớ được như in ngày hôm đó, chỉ có những xúc cảm vô hình còn đọng lại trong trái tim, khiến cho mỗi lần nhớ lại tôi chẳng thể nói ngày đó đã trở thành xa vời. Tôi không biết mình có thể so sánh ngày này với lễ khai giảng năm lớp 1 - điều mà cả tôi lẫn các em đều đã trải qua hay không. Cũng bỡ ngỡ, hồi hộp, háo hức và cả những lo nghĩ vẩn vơ… Hàng ngàn những xúc cảm hồn nhiên từ tất cả mọi đứa trẻ giống như tôi và các em, gộp lại thành chùm bóng bay mang theo ước mơ trong trẻo, bay cao mãi, cao mãi trên nền trời biếc xanh. Nhưng, khi đó hẳn các em vẫn còn quá nhỏ phải không? Rồi các em sẽ gặp lại thứ cảm xúc ấy khi cùng với các đàn anh, đàn chị như tôi hát bài hát Quốc ca trong lễ khai giảng. Giờ đây đại dịch lại bùng phát mất rồi, nên tôi nghĩ rằng liệu sẽ có không, ngày khai trường trong mơ ấy? Nhưng trong tâm trí tôi đã thầm tưởng tượng ra khung cảnh đó, một khung cảnh tuyệt đẹp. Tôi nghĩ tới điều này bởi khi nhìn vào các em, tôi như thấy được chính mình trong quá khứ, và rồi từ đó bất giác tôi muốn hiểu được bao điều em muốn nói, và nói hộ các em những rung cảm từ lòng mình...
Chưa bao giờ vị trí “tiền bối” trong tôi lớn đến mức này. Tôi còn nhớ hồi lớp 5, tôi tự hào lắm khi được vào đội hướng dẫn cho các em khối dưới. Nhưng nó hẵng còn là thứ gọi là “sĩ diện trẻ con”. Sự tự hào của tôi hiện giờ là một thứ hoàn toàn khác, lớn đến mức tôi chẳng thể nào hiểu nổi. Tôi chợt nghĩ rằng bốn năm sau nữa, khi tôi trở thành học sinh lớp 12, hẳn mình cũng sẽ không dễ dàng giống như lúc này.
Các em à, cấp 2 được gọi là nhịp cầu nối của tuổi học trò. Lên cấp 2, các em có thể học được thật nhiều thứ mới mẻ không chỉ là kiến thức. So với cấp 1, học sinh sẽ bận rộn hơn nhiều, cũng vì thế mà hiểu biết nhiều hơn, từ đó cũng trưởng thành hơn. Tôi còn nhớ bài kiểm tra đầu tiên của lớp 6, khi đó cả lớp bàng hoàng lắm, chưa nghĩ tới việc này nên chẳng ai học bài cũ tử tế cả. Kết cục, cả lớp chỉ có mỗi một bạn được điểm 8. Các em ơi, nếu con số 8 điểm xuất hiện khi còn tiểu học mà mình đã quen gọi là hiếm có trong hàng cơ số điểm 9, 10 mà các em đã dễ dàng có được, thậm chí một bạn điểm 8 còn bị coi là học sinh khá, thì hãy chuẩn bị để suy nghĩ lại đi thôi. Tôi không biết các em thấy thế nào. Có thể có những em học giỏi, những em học khá. Nhưng tôi chắc chắn một điều rằng sự thay đổi này ít nhiều sẽ làm các em thấy bỡ ngỡ. Số lượng bài kiểm tra cũng tăng lên, và tất cả kết quả dù kém hay tốt cũng sẽ theo các em đến hết năm học. Tôi nghĩ rằng một vài em, cũng giống như tôi hồi xưa thôi, lớp 5 có kết quả thi thật tự hào mà trở nên chủ quan. Các em hẳn cũng biết, cho dù bản thân mình không hề quyết tâm học tập, chỉ cần cuối kỳ chăm chỉ vùi đầu vào đề cương hơn là có thể trót lọt cầm bằng khen trong tay và tự hào.
Nhưng các em ơi, lên Trung học nào có dễ dàng đến thế!
Tôi đã nói, bất cứ, bất cứ một con số nào gọi là điểm cũng sẽ vào sổ của thầy cô. Chỉ cần quên học bài một lần, và tình cờ thế nào lần đó không may phải kiểm tra. A, thế là “toang” rồi. Tất nhiên học sinh có thể cố gắng bù lại, gỡ điểm vào hôm sau. Nhưng các em phải nhớ hai điều: thứ nhất, kể cả khi có nhu cầu kiểm tra bù lại, thầy cô có thể sắp xếp cho một, hai lần, nhưng chỉ từng đó thôi. Và đây là tôi đang nói về những cô, cậu bé chăm chỉ, quyết tâm và trách nhiệm đã vô ý sai lầm. Còn những học sinh thiếu nghị lực, các em sẽ phải cố gắng lên thôi. Nó giống như khi chúng ta chơi một trò chơi, những người chơi giỏi chỉ cần nhiều nhất hai lần hoặc chẳng cần chơi lại là đến đích. Còn những người kém hơn, thụ động hơn không biết sẽ ra sao đây?
Vậy điều thứ thứ 2 tôi lưu ý cho các em là gì? Đó là, dù có như thế nào thì điểm xấu của các em cũng sẽ mãi không biến mất đâu ít nhất là trong tâm trí mình giống như một sự hổ thẹn. Cũng giống như khi viết bài bằng bút bi, sơ ý viết sai rồi gạch nó đi, hoặc dùng bút xóa cũng được, dấu vết vẫn sẽ lưu lại ở đó. Từ đấy các em có thể lớn hơn rồi, các em có nhận ra không, rằng lớn lên mọi lỗi lầm không còn có thể bỏ qua coi như chằng hề gì nữa, bản thân mình sẽ phải chú ý hơn thôi.
Phải như thế nào mới là tốt? Mới đầu, tôi cũng tự hỏi chính mình như thế. Bản thân tôi cũng chẳng phải là một đứa trẻ chăm chỉ. Lên cấp 2, số lượng các môn học nhiều hơn, khó hơn. Mỗi môn đều có sự đa dạng nhất định, có thể khiến các em hứng thú, và cũng có thể khiến vài người bối rối. Giáo viên hẳn cũng khác so với tiểu học. Các em sẽ học được rất nhiều điều ngoài sách giáo khoa nếu chịu khó tương tác với thầy cô. Ngoài viết bài đầy đủ, các em còn nghe, hiểu kĩ hơn về bài học bằng cách thực hành, làm thí nghiệm, dễ dàng liên hệ với đời sống. Kể cả những môn học mà trước kia chúng ta không chú ý bằng môn toán, văn thì sẽ trở nên quan trọng hơn, và thú vị hơn. Dần dần, sở trường và sở đoản của mỗi người sẽ ngày càng lộ rõ . Tôi biết dù ít hay nhiều, con người ta ai cũng muốn trở nên nổi bật. Nghĩa là, muốn được đặc biệt hơn một chút, được biết đến nhiều hơn một chút, được cần tới nhiều hơn một chút và vì thế sẽ hạnh phúc hơn một chút…
Vậy nên bất cứ khi nào các em cảm thấy chán nản do áp lực điểm số, gia đình, bạn bè, hãy coi đó chỉ là một thử thách dành cho bản thân giống như hàng ngàn những biến cố khác trong phim truyền hình. Tôi biết hẳn cũng có nhiều người trong số các em đã từng tủi thân, buồn bực, hoặc không thì chỉ là chưa có. Cấp 2 là quãng thời gian trong sáng nhất, nhưng cũng vì thế mà những cảm xúc bồng bột nhất thời của tuổi ‘ẩm ương”dễ làm ta bị chệch hướng nhất. Đó là lúc các em bắt đầu học nhiều hơn, khi hòa mình vào xã hội rộng lớn, học cách yêu, cách ghét, là khi các em vừa là trẻ con vừa là người lớn, mọi thứ không còn dễ dàng... Các em có thể thích thú với thay đổi đó, hoặc né tránh nó. Có thể vài người sẽ sợ đổi thay khi mọi thứ diễn ra quá nhanh, có thể những điểm xấu cứ chồng chất, chồng chất lên chẳng cách nào xóa đi được. Và từ đó, họ chán ghét việc học.
Nhưng thôi nào, hẳn các em đã đọc về những bài báo tệ nạn giới trẻ rồi chứ? Nó luôn xuất phát từ áp lực và phần lớn rơi vào lứa tuổi từ trung học cơ sở trở lên. Quãng thời gian này các em mong manh hơn bất cứ ai, giống như chú bướm yếu ớt đang cố chui ra khỏi kén. Và tôi tin, bất cứ con bướm nào đều muốn đôi cánh của mình thật đẹp và đủ khỏe để bay xa.
Có quá nhiều thứ xảy ra xung quanh các em, xung quanh tôi, quanh tất thảy. Chúng gộp lại thành một bức tranh gọi là cuộc sống. Liệu ai trong số các em có thể đếm được bức tranh ấy có bao nhiêu mảnh ghép và liệu ai đó có thể tìm ra tôi trong bức tranh bạt ngàn ấy? Nó khó hơn cả khi các em muốn tìm từ trái nghĩa trong Từ điển Oxford 100.000.000 từ. Bởi vỗn dĩ, các em, và cả tôi, chúng ta cũng đâu biết bản thân cuộc đời như thế sẽ có màu gì, phải không? Có thể đối với các em tôi là một tiền bối, lớn hơn, hiểu rõ việc học hơn, nhưng tôi cũng chỉ bước vào thế giới này trước các em có 3 năm.
Tôi xin lỗi.
Tôi muốn nói cho các em thật nhiều, thật nhiều điều về ngôi trường cấp 2 với tư cách là người đi trước, nhưng tôi chẳng làm được gì mấy. Tất cả những gì tôi đang viết đây chỉ là từng dòng cảm xúc ngắn ngủi dành cho bản thân trong quá khứ. Để tôi kể các em nghe, cho đến hết học kỳ I năm lớp 7 tôi còn tưởng mình giỏi toán hơn văn. Tôi thích đọc, hồi đó tôi đọc rất nhiều nhưng chưa từng nghĩ tới việc viết. Đấy là khoảng thời gian mà tôi cứ chắc rằng môn văn chỉ là một bộ môn bắt buộc và tôi có nghĩa vụ phải học môn đó. Tôi của hồi ấy, chưa từng nghĩ rằng bản thân người đang đặt bút trên trang giấy đây lại chính là mình. Vậy là tôi đã thay đổi rồi, các em nhỉ? Nhưng tôi yêu bản thân của hiện tại hơn nhiều. Tôi thích viết, không phải tiếng Việt rối rắm hay năm sinh của mấy ông nhà văn đạt giải thưởng Hồ Chí Minh. Tôi thích đọc và thích viết. Tôi viết tất cả những gì mình đang nghĩ mà không theo trình tự nào cả, nó chỉ đơn giản là từng đợt sóng cảm xúc vỡ òa ra ngàn mảnh nhỏ, rồi lại gộp lại với nhau và đi tìm ý nghĩa của chúng - chính là các em.
Rồi một ngày nào đó các em sẽ hiểu, khi các em tìm ra điều này, giống như tôi. Và cho tới khi ấy, tôi sẽ luôn cầu chúc cho các em vui vẻ, các em biết yêu bản thân của hiện tại và hướng về tương lai!
Đã bước chân vào cổng trường Trung học Cơ sở là các em đã thêm một bước tiến mới. Các em sẽ học được nhiều điều, sẽ cảm thấy trân quý cuộc sống, sẽ vui, sẽ buồn, sẽ yêu, sẽ ghét… Cũng có thể tỏa sáng hay là vấp ngã. Khi tỏa sáng, em hãy chia sẻ nụ cười, sự hân hoan với bạn bè, còn khi vấp ngã, các em cũng đừng sợ mà hãy tìm ra bài học sau thất bại ấy. Đó là lúc các em đang lớn dần.
Tôi đã nói rồi, bất cứ ai cũng đặc biệt, cho dù các em có đứng ngang hàng nhau cùng màu áo trắng, cũng tuyệt đối không được coi mình là mờ nhạt. Các em là nhân vật chính của cuộc đời mình, bộ phim đó, chắc chắn luôn có ý nghĩa. Sẽ có người tới xem và cũng sẽ có người rời đi một lúc nào đấy, có người chỉ là ghé qua và cũng sẽ có ai đó ngồi lại thật lâu. Nhưng mục đích một bộ phim sinh ra là để người ta xem nó, đúng chứ? Chỉ cần quang cảnh tiếp tục thay đổi, dù các em có sống cho riêng mình thôi, bộ phim vẫn sẽ luôn được dõi theo. Kể cả khi buồn khổ, đau đớn đến phát khóc, nó vẫn sẽ tiếp tục, và chỉ có bản thân mình mới có quyền kết thúc nó. Bộ phim đó, kết cục như thế nào đều phụ thuộc vào các em, ngay cả khi bản thân không muốn điều đó đi chăng nữa.
Nhưng dù sao các em cũng giống như tôi của quá khứ, đã và đang rất cố gắng để hành trình của bản thân có cái kết tốt đẹp, phải không? Các em đang bước trên con đường tôi từng đi và từng ngã. Hãy tiến lên, vững vàng, ngay thẳng, tôi tin các em đều là những con người tự lập và mạnh mẽ!
Vậy nên, sau tất cả, mọi chuyện chắn chắn sẽ ổn thôi!
Hãy để lễ khai giảng là nơi bắt đầu!
Nguyễn Minh Trang - lớp 9A3 năm học 2020 -2021