Trong chương trình sách giáo khoa cải cách của lớp 6, bài văn “ Kể lại một trải nghiệm đáng nhớ” thuộc tiết 81,82 và đồng thời cũng là một nội dung trong đề cương ôn thi giữa kì. Qua thực tế giảng dạy và để chuẩn bị tốt nhất cho học sinh lớp 6 khi làm bài thi giữa kì, xin được gửi đến phụ huynh cùng các con học sinh một vài điều suy ngẫm như sau:

    Trước hết yếu tố đầu tiên tạo nên cảm hứng để học trò say sưa viết là ở đề bài giàu sức khơi gợi, có độ mở để các con được lựa chọn sự việc theo ý thích của mình để kể. Từ “ trải nghiệm” khác với “ kỉ niệm” là ở sự nhấn mạnh đến các hoạt động khám phá thiên nhiên, cuộc sống, con người và kể cả bản thân để rút ra được kĩ năng, bài học về cuộc sống để trưởng thành hơn một cách chủ động và tích cực. Từ “ trải nghiệm” nghe hợp với xu thế hiện đại với hình thức học trải nghiệm, kết hợp nhận thức lý thuyết và học vận dụng thực tế. Cũng phù hợp với tâm lý lứa tuổi, với sự tò mò, năng động của các con. Vì vậy kể về trải nghiệm của mình thì chắc chắn học sinh sẽ háo hức khi được bộc lộ về bản thân hơn.

    Thứ hai, các con kể về một sự việc mình đã trải qua nên cảm xúc rất thực, rất riêng và cả rất mới mẻ. Kể ở ngôi thứ nhất với cách cảm nhận, suy nghĩ của bản thân học sinh nên không thể rập khuôn, sáo rỗng như bài văn mẫu được.

     Thứ ba, học sinh biết vận dụng các phương thức biểu đạt khác bên cạnh tự sự như miêu tả, biểu cảm, nghị luận hoặc vận dụng vốn kiến thức văn học như ca dao, tục ngữ, thành ngữ, thơ hay những câu danh ngôn, bài hát…làm cho lời văn linh hoạt.

      Thứ tư, các con có thực tế để viết. Những trải nghiệm từ nhiều năm trước cũng là một nội dung để thể hiện trong bài làm của mình. Thực tế càng mới mẻ thì cảm xúc càng nóng hổi, càng dễ viết. Có thể đó là những trải nghiệm từ khi vào trường cấp 2: từ buổi khai giảng online hay những tiết học trực tuyến vui hấp dẫn, từ buổi lễ sơ kết học kì I hay chương trình “ Chào xuân 2022”, từ không khí đón tết của gia đình hay chuyến đi về quê, từ hoạt động nhóm sôi nổi hay việc phải đối diện và vượt qua Covid ( khi trở thành F0)…hoặc một tình huống ứng xử, có ý nghĩa giáo dục trong gia đình…Khi chọn sự việc để kể, các con chú ý đọc kĩ đề và làm đúng phạm vi giới hạn ( trải nghiệm trong dịp tết, trong đợt dịch Covid, trong năm học lớp 6 …)

      Thứ năm, chính là ở cách miêu tả diễn biến tâm lý của bản thân người viết, trước, trong và sau khi sự việc diễn ra, cách để nhận ra bài học, rút ra kinh nghiệm.

      Bài viết hay là ở việc chọn sự việc độc đáo, là ở cách kể sinh động  hấp dẫn với tình huống bất ngờ, có khi là cách kể nhẹ nhàng bình dị nhưng ý nghĩa sâu xa thấm thía. Mỗi bài viết là một tác phẩm thực sự của các con. Nếu các con tôn trọng nghệ thuật, các con yêu quí bản thân mình thì sẽ viết nên những rung cảm đích thực từ trong tâm hồn mình chứ không chấp nhận sự sao chép, sự bắt chước một cách máy móc, sáo rỗng. Giáo viên khi đọc những bài viết chân thực đó sẽ rất vui vì dù cho đôi chỗ ngây ngô, đôi chỗ sai sót nhưng cô sẽ hiểu được học trò nhiều hơn, sẽ cảm thông và yêu thương, quan tâm được nhiều hơn. Trải nghiệm là cách để nuôi dưỡng tâm hồn văn chương, còn gọi tên cảm xúc trong từng bài viết là cách để hiểu mình, hiểu người, để trưởng thành. Không có bất cứ một khuôn mẫu nào cho sự sáng tạo nghệ thuật.

       Dựa trên cách nhìn nhận đó, học sinh lớp 6D trường THCS Thăng Long quận Ba Đình đã có nhiều bài viết hay lần lượt đã được đăng trang web của trường hoặc chuẩn bị đăng như bài “ Trải nghiệm thú vị của tôi”, “ Tết bên gia đình”, “ Viết về buổi họp phụ huynh” của con Nguyễn Khánh Toàn. Lời văn vô cùng chân thực, ấn tượng , cách biểu cảm rất tự nhiên, những kinh nghiệm bài học rút ra nhẹ nhàng, sâu sắc. Con Vũ Hải Đăng lại có cách viết cuốn hút vì đã chia sẻ những điều thú vị mà mình trải qua ở bài “ Phú Quốc - một trải nghiệm tuyệt vời của tôi” . Ở bài “ Sơ kết học kì I online” con kể về sự kiện từ góc nhìn của một người trực tiếp làm chương trình nên khá độc đáo, sáng tạo. Bài “ Món quà tết ý nghĩa của cô giáo tôi” được kể với tất cả niềm vui thích, sự háo hức về thành quả ngọt ngào mà con được thưởng thức . Còn bài “ Buổi tất niên của lớp tôi” con Nguyễn Hà Quế Nhi viết mang nét bao quát từ sự quan sát của người làm MC chương trình, từ lúc xây dựng tiết mục đến khi viết lời dẫn và tập luyện rồi chính thức tổ chức sự kiện. Bài “ Kỉ niệm tuyệt vời đầu tiên với mái trường thân yêu” của con Nguyễn Hồng Anh là một trải nghiệm vô cùng đáng nhớ, rất trong sáng, hồn nhiên…Một cái tết thật đặc biệt, buồn vui, lo lắng đan xen lẫn lộn cùng những suy nghĩ sâu sắc về hạnh phúc đó chính là những trải nghiệm của con Nguyễn Hà Quế Nhi với bài “ Một dịp tết thật đặc biệt”. Con Lê Minh Dũng với câu chuyện về quê ăn tết rất mộc mạc, gần gũi khiến cho ai cũng thấy yêu quê và gắn bó với những điều giản dị. Rực rỡ sắc màu, lần đầu tiên  trên sân khấu chuyên nghiệp trong chương trình quay truyền hình trực tiếp xuân 2022 cùng các nghệ sĩ nổi tiếng là những khoảnh khắc tuyệt vời của con Nguyễn Xuân Mai trong bài viết “ Trải nghiệm lần đầu trên sân khấu lớn”…Còn qua một lần ốm nặng, con Nguyễn Thùy Dương lại nhận ra sức khỏe đáng quí như thế nào và hơn cả là tình yêu thương của gia đình là không gì có thể so sánh được qua bài viết thật dễ thương  “Bố ơi, làm ơn đừng khóc!”… Và gần đây nhất, khi bỗng nhiên trở thành F0, trải qua “Hành trình vượt covid”, con Nguyễn Khánh Toàn kể lại chân thực những trạng thái của bản thân cùng cảm nhận về những ngày tháng khó khăn ấy.

        Làm thật, viết thật…đó không chỉ là những bài văn để chấm điểm mà thực sự đó là góc lưu giữ những kí ức tuổi học trò. Thời gian trôi qua, những khoảnh khắc được ghi lại sẽ trở nên rất đáng quí, sẽ là tài sản vô giá của các con! Vậy nên học văn là học cách bồi đắp cảm xúc, nuôi dưỡng tâm hồn cho đẹp và phong phú. Vì thế, các con hãy viết văn bằng cả tâm hồn mình nhé. Các cô giáo luôn chờ đón những bài viết hay của các con và sẽ trân trọng sự trưởng thành của từng cây bút trẻ !

                                     Cô giáo Trần Oanh - Tổ Văn sử trường THCS Thăng Long quận Ba Đình