Tháng Ba. Trong tiết trời mùa xuân se lạnh và mưa bụi của Hà Nội, thầy trò trường THCS Thăng Long chúng tôi bắt đầu chuyến hành trình về nguồn: thăm lại khu di tích Nhà tù Hỏa Lò- nơi được coi là địa ngục trần gian giữa lòng Hà Nội.
Chỉ sau khoảng hai mươi phút di chuyển, chúng tôi đã có mặt. Đứng trước di tích ngôi nhà tù kiên cố, được mệnh danh là một trong năm nhà tù đáng sợ nhất của Đông Dương mà thực dân Pháp đã xây dựng để giam giữ, đày ải hàng ngàn chiến sĩ yêu nước cách mạng, chúng tôi vẫn khó có thể tưởng tượng nổi, giữa lòng Thủ đô Hà Nội xinh đẹp lại từng có một nhà tù ghê rơn như thế. Dường như đã cảm nhận được ý nghĩa lớn lao của buổi học tập ngoại khóa này, hơn 500 học sinh khối lớp 9 có mặt ở nơi đây đã thể hiện rõ sự nghiêm túc và háo hức mong muốn được tìm hiểu, học hỏi về truyền thống lịch sử và tinh thần yêu nước của cha ông ta.
Trước khi vào tham quan, Nhà trường và Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh đã tổ chức kết nạp Đoàn cho 69 học sinh- thanh niên ưu tú. Được đứng trong hàng ngũ của Đoàn TNCS đúng vào dịp kỷ niệm Ngày thành lập Đoàn 26/3, các em đã không giấu được niềm vui, sự tự hào trước thầy cô giáo và các bạn vì sự trưởng thành của mình. Sau Lễ kết nạp, các tân đoàn viên cùng các thầy cô giáo tham dự Lễ dâng hương báo công với các anh hùng liệt sĩ ở nơi đây.
Sau đó, theo chân các cô chú hướng dẫn viên, thầy trò chúng tôi lần lượt được đi qua các khu bảo tàng và lưu niệm. Mở đầu, những thước phim tư liệu đã đưa chúng tôi trở lại những năm tháng đau thương của dân tộc.Tội ác của kẻ thù vẫn còn đó. Nhưng chúng tôi cũng tự hào xiết bao khi tinh thần đấu tranh của các chiến sĩ cách mạng, mà đỉnh cao là ở nơi đây càng ngày càng khiến kẻ thù phải bất lực. Theo trình tự lần lượt, các lớp học sinh của khối 9 chăm chú dõi theo những thước phim; Chúng tôi được quan sát rất nhiều các bức ảnh, tư liệu quý giá ghi lại những năm tháng đấu tranh quyết liệt của các tù nhân công sản. Sau đó, chúng tôi được đi thăm các phòng giam và các phòng triển lãm khác. Trong số đó, ám ảnh và ghê rợn nhất với thầy trò chúng tôi là cỗ máy chém khổng lồ thời trung cổ. Đây chính là phương tiện hành hình man rợ của kẻ thù với các chiến sĩ cộng sản. Chúng tôi cũng được biết, ngoài ra còn rất nhiều những cách tra tấn dã man khác như: đánh đập, gông cùm trong các phòng biệt giam… Không chỉ vậy, cai ngục còn bắt tù nhân phải lao động nặng nhọc, lao dịch khổ sai… Tất cả những câu chuyện kể ấy đều khiến chúng tôi vô cùng căm giận tội ác tày trời của kẻ thù, đồng thời, cảm phục trước ý chí chiến đấu và lòng yêu nước lớn lao của cha ông. Lòng rưng rưng xúc động ,bất chợt, tôi nhớ tới câu thơ của nhà thơ Tố Hữu mà lòng đầy kiêu hãnh:
“Dù bom đạn, xương tan thịt nát
Không sờn lòng, không tiếc tuổi thanh xuân”.
Qua đây, chúng tôi cũng được biết tới rất nhiều những thế hệ tù nhân, những chiến sĩ cộng sản dũng cảm đã từng bị giam cầm ở nơi đây như: Hoàng Văn Thụ, Nguyễn Lương Bằng, Nguyễn Hoàng Tôn, Trường Chinh, Đỗ Mười, Nguyễn Văn Linh…Đến nay, người còn, người đã mất, nhưng với chúng tôi, họ mãi là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam- Những người anh hùng bất tử.
Kết thúc hành trình của chuyến tham quan, chúng tôi ra về với biết bao cảm xúc đầy vơi. Bằng cái nhìn, những suy nghĩ của thế hệ hôm nay, thầy và trò chúng tôi thầm hứa sẽ tiếp bước cha anh, nguyện xây dựng và bảo vệ thành quả của thế hệ cha ông đi trước và xây dựng đất nước ngày càng tươi đẹp hơn.
Giữa tháng Ba xinh đẹp và dịu dàng, chuyến đi tham quan của thầy trò chúng tôi đã trở thành một kỷ niệm đẹp về một buổi học tập ngoại khóa đầy bổ ích và không thể nào quên.