Tháng Tư lại về, mang theo những ký ức thiêng liêng của dân tộc Việt Nam. Năm nay, chúng ta kỷ niệm tròn 50 năm ngày đất nước hoàn toàn giải phóng, Bắc Nam sum họp một nhà. Nửa thế kỷ đã trôi qua, đủ để một đứa trẻ sinh ra sau ngày thống nhất nay đã trở thành ông, thành bà. Nhưng cũng là từng ấy năm để mỗi thế hệ hôm nay ghi nhớ và biết ơn: đằng sau chiến thắng vĩ đại ấy là biết bao tuổi xuân đã hóa thành đất mẹ, biết bao ước mơ dang dở gửi lại rừng xanh, đồi đỏ.

Họ là ai? Là những cô gái chưa kịp mặc áo cưới. Là những chàng trai chưa từng biết yêu. Là những học sinh vừa rời giảng đường, khoác ba lô ra trận theo tiếng gọi non sông. Là những con người như bác sĩ Đặng Thùy Trâm, một người con gái Hà Nội, với trái tim rực lửa và trái tim của một người thầy thuốc mang theo sứ mệnh thiêng liêng: cứu người trong khói lửa chiến tranh.

Sinh năm 1942, tốt nghiệp Đại học Y khoa Hà Nội, chị Đặng Thùy Trâm tình nguyện vào chiến trường miền Nam khi tuổi đời còn rất trẻ. Từ năm 1966 đến năm 1970, năm chị hy sinh, chị công tác tại Quảng Ngãi, một trong những điểm nóng ác liệt nhất lúc bấy giờ. Giữa rừng sâu núi thẳm, giữa tiếng bom rền và đạn xé, chị không chỉ băng rừng, lội suối để cứu thương binh, mà còn ghi lại từng dòng nhật ký, chân thật, xúc động và cháy bỏng khát vọng sống đẹp, sống có ý nghĩa.

“Nhật ký Đặng Thùy Trâm” không phải một tác phẩm văn học được trau chuốt để xuất bản. Nó là tiếng nói của một trái tim tuổi trẻ giữa chiến trường khốc liệt. Là lời thì thầm của một người con gái yêu thương đồng bào mình, thương những thương binh đau đớn nhưng vẫn cắn răng chịu đựng. Là nỗi bất lực của người thầy thuốc khi không thể cứu một mạng sống. Là nỗi nhớ da diết về gia đình, là khát khao một cuộc đời bình thường mà chiến tranh không bao giờ cho phép.

Có những dòng nhật ký khiến người đọc không thể cầm lòng:“Đêm nay không có trăng… chỉ có ánh đèn dầu leo lét và tiếng rên rỉ của thương binh. Mình ước được làm nhiều hơn cho họ… Nhưng khả năng có hạn, thuốc men có hạn… Bàn tay người bác sĩ này bất lực quá, Thùy ơi…”

Và cũng có những câu chữ làm người ta rưng rưng vì ánh sáng trong trái tim chị: “Đừng nghĩ rằng cuộc đời thiếu vắng ánh sáng. Chính trái tim mình phải tự thắp lửa lên.”

“Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố.”

Chị Đặng Thùy Trâm ngã xuống vào ngày 22/6/1970, trong một trận càn của lính Mỹ. Khi hy sinh, chị vừa tròn 27 tuổi – độ tuổi đẹp nhất của đời người. Nhưng chị không chết. Những trang nhật ký của chị được một sĩ quan Mỹ gìn giữ suốt 35 năm như một “báu vật tâm hồn”, sau đó trao trả lại gia đình. Cuốn nhật ký ấy đã trở thành hiện tượng xuất bản đặc biệt, lay động hàng triệu trái tim Việt Nam và bạn bè quốc tế.

Hôm nay, giữa cuộc sống hòa bình, khi tiếng súng đã lùi xa, cuốn “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” vẫn cháy mãi như một ngọn lửa thanh xuân bất diệt – nhắc nhở thế hệ trẻ sống có lý tưởng, sống nhân ái, biết ơn và xứng đáng với sự hy sinh lặng thầm của cha anh.

Kỷ niệm 50 năm ngày đất nước thống nhất, chúng ta xin được cúi đầu tưởng nhớ những anh hùng đã hóa thân vào đất nước – trong đó có người con gái tên Thùy Trâm – đã viết nên bản tình ca bất tử giữa thời chiến. Và xin được khép lại bài viết này bằng một lời chị từng viết, như một lời gửi gắm sâu sắc đến thế hệ hôm nay:

“Không có gì sung sướng bằng được sống và chiến đấu cho lý tưởng. Dẫu ngày mai có chết, lòng tôi vẫn không hối hận, vì tôi đã dâng trọn tuổi xuân cho Tổ quốc.”