Hôm nay, ngày 22/12- Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, lớp chúng tôi được xem bộ phim tư liệu về lịch sử Quân đội ta như một sự tri ân sâu sắc đối với những thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập dân tộc. Những thước phim tư liệu không chỉ giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về chặng đường hình thành và phát triển của Quân đội Nhân dân Việt Nam mà còn khơi dậy trong mỗi người niềm xúc động, tự hào sâu sắc về truyền thống vẻ vang của dân tộc. Đặc biệt đối với tôi, một người rất yêu thích môn Lịch sử, bộ phim tư tài liệu đã để lại ấn tượng sâu đậm về trận đánh mở đầu Phai Khắt - Nà Ngần, chiến thắng vang dội đặt nền móng cho truyền thống anh hùng của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Ngược dòng lịch sử, tôi đã tìm hiểu về trận thắng mở đầu ở hai đồn Phai Khắt- Nà Ngần!
Ngày 22/12/1944, tại khu rừng Trần Hưng Đạo thuộc huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam, chính thức được thành lập. Ngay sau đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị cho Đội phải nhanh chóng tổ chức một trận đánh đầu tiên nhằm cổ vũ tinh thần đấu tranh cách mạng của toàn dân tộc đang chịu cảnh nô lệ, đồng thời giải quyết tình trạng thiếu vũ khí, trang bị. Người căn dặn: “Trận đầu nhất định phải thắng lợi.”
Đồng chí Võ Nguyên Giáp đọc Lời Tuyên thệ trong ngày thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân 22/12/1944. (Ảnh: Tư liệu TTX
Thực hiện chỉ thị của Bác, dưới sự chỉ huy trực tiếp của đồng chí Võ Nguyên Giáp, Ban chỉ huy Đội đã họp bàn nghiêm túc, kỹ lưỡng để xác định mục tiêu và phương án tác chiến phù hợp. Với lực lượng còn rất nhỏ, vũ khí thô sơ, cán bộ chiến sĩ chưa có kinh nghiệm chiến đấu, yêu cầu đặt ra là phải giành thắng lợi cả về quân sự lẫn chính trị, đồng thời hạn chế tối đa tổn thất về người và vũ khí. Sau khi cân nhắc, Ban chỉ huy quyết định chọn hai đồn Phai Khắt và Nà Ngần làm mục tiêu tiến công. Lực lượng đánh đồn Phai Khắt gồm hai tiểu đội do đồng chí Võ Nguyên Giáp trực tiếp chỉ huy, có sự phối hợp của du kích và cán bộ Việt Minh địa phương làm nhiệm vụ bảo vệ các ngả đường. Để tạo yếu tố bất ngờ, ta đã chuẩn bị giấy đi tuần giả có đóng dấu đỏ và cải trang thành lính dõng.
Chiều ngày 24/12/1944, lực lượng ta bí mật hành quân về đồn Phai Khắt. Khi biết tin đồn trưởng Simônô đi vắng, thời cơ thuận lợi đã đến. Đúng 17 giờ ngày 25/12/1944, dưới sự chỉ huy của đồng chí Thu Sơn, bộ đội ta tiến thẳng vào đồn. Lực lượng nhanh chóng chia làm hai mũi: một mũi chiếm nơi cất giữ vũ khí, mũi còn lại khống chế toàn bộ binh lính trong đồn, giành thắng lợi nhanh gọn, an toàn tuyệt đối.
Đồn Phai Khắt (ảnh chụp năm 1961), nơi Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân đã đánh thắng trận đầu, ngày 24-12-1944
Ngay sau thắng lợi ở đồn Phai Khắt, rạng sáng ngày 26/12/1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân tiếp tục tiến công đồn Nà Ngần. Khác với Phai Khắt, đồn Nà Ngần có sự cảnh giác cao hơn do đã nghe tin về trận đánh trước đó. Tuy nhiên, với sự mưu trí và táo bạo, bộ đội ta tiếp tục sử dụng chiến thuật cải trang, bất ngờ xông thẳng vào đồn khi địch còn đang hoang mang. Trận đánh diễn ra nhanh chóng, ta tiêu diệt và bắt sống toàn bộ quân địch, thu thêm nhiều vũ khí, không có thương vong. Chiến thắng Nà Ngần đã hoàn chỉnh thắng lợi của trận mở đầu, khẳng định khả năng chiến đấu và chỉ huy của lực lượng vũ trang cách mạng non trẻ.
Hai trận Phai Khắt - Nà Ngần là minh chứng tiêu biểu cho nghệ thuật quân sự Việt Nam, đặc biệt là chiến thuật “tiến công bằng lối hóa trang kỳ tập”, ít tốn súng đạn, thương vong thấp nhưng hiệu quả cao. Với lực lượng hơn 20 người, vũ khí thô sơ, Đội đã lựa chọn mục tiêu phù hợp, thời điểm chính xác và giữ được yếu tố bí mật tuyệt đối từ khâu chuẩn bị đến khi kết thúc trận đánh. Hai đồn này lại nằm xa trung tâm chỉ huy của địch ở châu lỵ Nguyên Bình, không thể chi viện cho nhau. Ta chọn đánh vào lúc địch chủ quan, mất cảnh giác nhất: chiều muộn khi ăn cơm xong và sáng sớm khi vừa ngủ dậy, lại đúng lúc chỉ huy địch đi vắng, khiến đối phương hoàn toàn bị động.
Quan trọng hơn cả, hai trận đánh đã thực hiện trọn vẹn lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Trận đầu nhất định phải thắng lợi.” Chiến thắng Phai Khắt – Nà Ngần không chỉ có ý nghĩa quân sự mà còn mang ý nghĩa chính trị, tinh thần vô cùng to lớn, cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng và củng cố niềm tin của nhân dân vào lực lượng vũ trang cách mạng. Hai trận đánh ấy thực sự là “hai ngôi sao sáng soi tỏ con đường chiến đấu đầy gian lao nhưng vẻ vang” của Quân đội Nhân dân Việt Nam, mở đầu cho truyền thống chiến đấu anh dũng, trăm trận trăm thắng, gắn bó máu thịt với nhân dân, vì độc lập - tự do của Tổ quốc.
Là thế hệ trẻ hôm nay, được sống trong hòa bình, tôi càng thấm thía giá trị của những hy sinh to lớn ấy. Chiến thắng Phai Khắt - Nà Ngần không chỉ là niềm tự hào lịch sử mà còn nhắc nhở mỗi chúng tôi về trách nhiệm của bản thân: không ngừng học tập, rèn luyện đạo đức, bồi dưỡng lòng yêu nước, ý thức kỷ luật và tinh thần cống hiến để xứng đáng với truyền thống anh hùng của Quân đội Nhân dân Việt Nam và công lao của các thế hệ cha anh đi trước. Và đặc biệt mối chúng ta hãy tìm hiểu sâu hơn về lịch sử. Vì:
“ Hiểu lịch sử là cách tốt nhất để biết trân trọng hiện tại và hướng tới tương lai.”
