Hà Nội và khúc giao mùa của nỗi nhớ

Một sớm mai thức dậy, ta đã thấy đông đến. Đông ghé thăm mảnh đất Kinh kỳ này theo một cách rất lạ – bằng những bước chân lặng lẽ, chậm rãi bao trùm lấy sắc trời đang nhạt dần. Từng đợt gió rét nối nhau tràn về sau cơn mưa đêm, mang theo hơi lạnh ẩm ướt, thứ hơi thở rất riêng của mùa đông vừa chạm ngõ.

Nếu người ta thường vấn vương mùa thu Hà Nội bởi vẻ trong trẻo xuyến xao, thì mùa đông nơi đây lại gieo vào lòng người một nỗi luyến lưu rất khác. Có lẽ vì thế mà người đời hay ví von, đông Hà Nội là mùa của nỗi nhớ, của những yêu thương tìm về để sưởi ấm lòng nhau giữa cái lạnh tưởng chừng dai dẳng. Muốn thấu được cái đẹp của mùa đông, hẳn người ta phải lắng mình trong những cơn mưa buốt giá đêm đông, để rồi khi bình minh lên nắng lại ngân những câu ca nhảy nhót trên tán lá còn đọng sương. Ánh nắng ấy vốn không phải để xua tan gió rét của đông về, mà ẩn hiện giữa trời đông để người ta thấy được cái mềm mại, mong manh của sự rung động trong một tâm hồn. Ngay trong cái rét căng mình ấy, cây cối dường như không hề chết lặng, mà lặng lẽ tích tụ sức sống. Những cành cây khẳng khiu đứng kiên cường trước gió bấc như đang học cách bền bỉ, kiên nhẫn giữ lại nhựa sống đang âm thầm chảy dưới lớp vỏ xám khô. Mùa đông vì thế không chỉ còn là mùa của cái lạnh khắc nghiệt, mà còn là mùa của sự chờ đợi - chờ những mầm non còn đang ngủ yên được đánh thức, chờ sự hồi sinh đang diễn ra trong im lặng. Giữa cái lạnh tưởng chừng khép chặt mọi thứ, cây cối vẫn nghiêng mình trước gió, chuẩn bị cho một lần xanh trở lại, cho khoảnh khắc được đâm chồi nảy lộc một lần nữa. Có phải chăng mà chính khoảnh khắc ấy đã khiến mùa đông Hà Nội trở nên dịu dàng hơn, bởi giữa cái lạnh buốt giá nhất, sự sống vẫn đang âm thầm tồn tại.

Không chỉ có thiên nhiên, bức tranh mùa đông Hà Thành còn được dệt nên bởi những mảng đối lập tưởng chừng rời rạc mà lại hòa quyện đến lạ thường. Ngoài kia là gió bấc hanh hao, là mưa phùn giăng mờ lối ngõ, là cái lạnh ẩm len lỏi vào từng thớ áo, vậy mà trong những căn nhà nhỏ, trong góc bếp quen, bếp lửa than hồng vẫn âm ỉ cháy đỏ lên một màu rực rỡ trong tĩnh lặng. Ngọn lửa nhỏ mang theo mùi thân thuộc nồng ấm của gia đình, như đang giữ cho lòng người khỏi chênh vênh trước cảnh lạnh lẽo ngoài trời gió rét. Than hồng lách tách cháy, mỗi tiếng nổ nhỏ vang lên như một lời thì thầm, nhắc người ta rằng giữa mùa đông dài, vẫn luôn có một nơi để ta trở về.

Thế nhưng, hồn cốt của đông Hà Nội còn được điểm xuyết bằng những thanh âm rất đỗi bình dị mà ám ảnh. Hãy thử một lần tĩnh tâm lắng nghe, bạn sẽ thấy tiếng chuông Nhà thờ Lớn ngân nga giữa sớm mai bảng lảng sương giăng. Từng hồi chuông thánh thót không chỉ xuyên qua lớp không khí lạnh, mà còn rơi từng nhịp chậm rãi vào thinh không, chạm khẽ vào tâm hồn đang ngủ yên, đánh thức những rung cảm sâu kín nhất. Để rồi, khi những dư âm ấy tan vào làn sương mỏng, đêm đông Hà Nội lại đón nhận một thanh âm khác, khắc khoải và da diết hơn: “Ai... xôi lạc, bánh khúc đây...”. Tiếng rao đêm kéo dài, len lỏi qua từng con ngõ nhỏ, mang theo cái mộc mạc của gánh hàng rong, dấy lên trong lòng người nghe một niềm thương cảm, một sự rung động rất đời, rất người mà chẳng nơi nào có được.

Hẳn ai đã từng dừng chân ngắm nhìn cảnh sắc mùa đông trên đất Thủ đô cũng đã ít nhiều đem lòng xao xuyến và luyến lưu trước cái đẹp lạ lẫm của nó. Mấy ai đi qua trời đông buốt giá ấy mà không mang một nỗi niềm thương nhớ day dứt khôn nguôi – rằng về một điều vừa rất đỗi thân quen với ta, lại mang cái dáng vẻ lạ lẫm khác thường của một mùa đông Hà Nội. Mùa đông ấy đem cái lạnh không chỉ khắc sâu vào da thịt, mà còn thấm vào một mảng ký ức khó mờ phai của mỗi con người đem lòng yêu thiết tha cái mùa đông ấy.